Komunikacja międzykulturowa to wszelkie wzajemne oddziaływania między odmiennymi kulturami, których celem jest nawiązywanie kontaktów i wzajemne poznawanie. Brak takich kontaktów może prowadzić do nieznajomości odmiennych kultur, a w efekcie do powstania nieporozumień, szoku kulturowego i konfliktu kultur. Komunikacja międzykulturowa obejmuje również badanie ludzi z różnych kręgów kulturowych pod kątem zjawisk zachodzących między nimi. Jakie ma to znaczenie dla firm i organizacji? Zapraszamy do lektury!
Na czym polega komunikacja międzykulturowa?
Komunikację międzykulturową możemy podzielić na komunikację niskokontekstową (werbalną) i wysokokontekstową (niewerbalną). W komunikacji niskokontekstowej informacje przekazywane są za pomocą słów mających nadrzędne znaczenie względem gestykulacji, mimiki czy tonu głosu. Komunikaty są jasne i precyzyjnie oddają intencje nadawcy. Jest to sposób porozumiewania się charakterystyczny dla takich państw jak USA, Kanada, Wielka Brytania, Niemcy, Skandynawia, Szwajcaria, Austria, Polska.
Należy jednak pamiętać, że są państwa, w których ogromną rolę odgrywa komunikacja niewerbalna – mowa ciała. Wówczas komunikaty mają konkretne znaczenie. Dla różnych kultur to znaczenie może być inne, co rodzi nieporozumienia, a wręcz konflikty. Przykładem kultur wysokokontekstowych są kraje arabskie i azjatyckie.
Problemy w komunikacji międzykulturowej
Kultury mogą różnić się w zakresie zajmowanej pozycji w hierarchii, patrzenia na męskość i kobiecość oraz prawa w tym zakresie, dystansu przestrzennego, postrzegania czasu, sposobów komunikowania się. W organizacji, w której mamy do czynienia ze środowiskiem międzykulturowym, zwykle spotykamy się z problemem tzw. szumów komunikacyjnych, dość powszechnym zjawiskiem braku zrozumienia wzajemnych intencji. Zrozumienie innej kultury nie jest bowiem zadaniem łatwym, przynajmniej na początku obcowania z nią. Specjaliści Growth Advisors wskazują, iż w celu wzajemnego porozumienia ponad podziałami warto wyzbyć się własnych przyzwyczajeń, nawyków, schematów zachowań i przekonań ograniczających. Dzięki temu łatwiej przyjąć i zrozumieć inne, nowe, nieznane wcześniej zachowania obcych osób.
Co ma wpływ na zakłócenia w procesie komunikacji?
Poniżej prezentujemy najważniejsze bariery w komunikacji międzykulturowej.
Różnice językowe i nieznajomość kodu kulturowego
Znajomość języków obcych jest jednym z najważniejszych elementów procesu komunikowania się z przedstawicielami innych kultur. Jeśli pojawiają się nieporozumienia w zakresie tego obszaru, mogą wynikać z niewystarczającej znajomości języka lub przypisywaniu jednego bądź wielu znaczeń słowu, którego w danym momencie używamy.
Różnice w sferze werbalnej
W komunikacji międzykulturowej niezwykle ważną rolę odgrywa komunikacja niewerbalna, czyli mowa ciała. Umiejętność opanowania znaczenia mowy ciała jest bardzo ważna w procesie zarządzania, zwłaszcza w organizacjach wielokulturowych. Niestety sygnały niewerbalne mogą być trudniejsze do interpretacji i zrozumienia.
Wyznawanie innych wartości
Odmienne wartości mogą mieć wpływ na sprawną komunikację w zakresie trafnego interpretowania przekazywanych informacji.
Stereotypy i uprzedzenia
Uprzedzenia karmią się negatywnymi stereotypami, które dotyczą konkretnej grupy etnicznej lub wywodzącej się z niej jednostki. Mogą być powiązane z dyskryminacją. Jeśli w jakiejś kulturze są silnie zakorzenione w świadomości ludzi stereotypy i uprzedzenia, mogą się negatywnie odbić na dobrej komunikacji międzykulturowej.
Różnice kulturowe w komunikacji biznesowej
Kiedy posługujemy się językiem obcym, po jednej bądź kilku stronach mogą się pojawić problemy z jednoznacznym zrozumieniem intencji. Czasem niewielkie nawet lapsusy językowe prowadzą do zerwania rozmów negocjacyjnych lub pojawienia się poważnego konfliktu w zespole czy całej organizacji. Kadra zarządzająca, która z racji wykonywanych obowiązków zawodowych komunikuje się w języku obcym z przedstawicielami różnych kultur, powinna poznać tajniki komunikacji międzynarodowej.
Komunikacja międzykulturowa w biznesie
Kultura jest źródłem wiedzy o świecie i wyznacza punkt patrzenia na ludzi i zjawiska. Nie można zakładać, że to, co jest właściwe dla jednej kultury, właściwe jest też dla innej. Najlepiej przyjąć na każdym etapie kontaktu z inną kulturą czy wywodzącą się z niej jednostką postawę poznawczą, która u podstaw ma autentyczną chęć poznania, zrozumienia i w rezultacie porozumienia z przedstawicielami innych kultur.
Pamiętajmy, że w organizacji wielokulturowej spotkanie dwóch kultur, z których przedstawiciele zachowują egocentryzm kulturowy, zawsze owocuje konfliktem. Żeby do niego nie dopuścić, ważne jest zwracanie uwagi na to, z jakiej kultury jest rozmówca. Jedna gafa popełniona podczas negocjacji biznesowych, jak na przykład podanie czy uściśnięcie ręki, dotknięcie niechcący ramienia lub wypowiedzenie z pozoru niewinnych słów, może skutkować zerwaniem negocjacji.
Kształtowanie kompetencji międzykulturowych, czyli szkolenia z komunikacji i współpraca zespołowa
Eksperci Growth Advisors specjalizują się we wspieraniu organizacji wielokulturowych i rozwijaniu kompetencji kadry zarządzającej w firmach międzykulturowych. Wskazujemy, jak ważne są obecnie profesjonalne szkolenia ze skutecznej komunikacji interpersonalnej, zwłaszcza nastawione na komunikację międzynarodową. Są to celowane szkolenia uwzględniające podniesienie jakości oraz zwiększenie efektywności działań między przedstawicielami różnorodnych kultur.
Jednym z propozycji jest szkolenie Skuteczna komunikacja międzykulturowa – kiedy Wschód spotyka się z Zachodem. Jest to szkolenie dedykowane osobom, które funkcjonują w organizacjach wielokulturowych, tworzą normy pracy i zarządzają operacjami w takim środowisku. Celem naszych trenerów jest:
- zapoznanie uczestników warsztatów z pojęciem kultury oraz wprowadzenie w tematykę kompetencji międzykulturowej,
- zwiększenie zrozumienia kluczowych wartości i postaw charakterystycznych dla różnych kręgów kulturowych oraz ich wpływu na sytuacje biznesowe,
- podniesienie świadomości różnic kulturowych w kontekście stylów komunikacji w celu wsparcia uczestników szkolenia do bardziej efektywnej pracy i komunikacji z przedstawicielami innych kręgów kulturowych,
- umożliwienie uczestnikom szkolenia opracowania i rozwinięcia praktycznych strategii dla efektywnej współpracy w ramach projektów z przedstawicielami innych kręgów kulturowych.
Nowi ludzie, nowa perspektywa, nowe wyzwania
Sytuacja geopolityczna przynosi nowe wyzwania. Kontekst międzykulturowy odkrywa aspekty, ujawnia nowe perspektywy i wytycza horyzonty w zakresie komunikacji, współpracy oraz zarządzania ludźmi różnymi kulturowo.
Komunikacja i współpraca w zespole międzykulturowym to temat niezwykle istotny, obok którego nie można przejść obojętnie. Obszar, który – jeśli zostanie odpowiednio szybko zdefiniowany i wzięty pod uwagę – przyniesie firmie nowe wartości, innowacyjność, kreatywność, a w rezultacie sukces. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że w przypadku zaniedbania może spowodować szereg niepotrzebnych napięć, konfliktów, a w rezultacie porażkę, z której trudno będzie się podnieść.
