Zdaniem specjalistów w organizacjach uczących się ludzie chętnie i w sposób ciągły poszukują nowych możliwości osiągania celów, wykorzystując nieszablonowe myślenie pracowników zatrudnionych na różnych szczeblach. W rezultacie tworzone są nowe wzorce zachowań i przede wszystkim rozwija się praca zespołowa. To z kolei powoduje uczenie się od siebie nawzajem, czerpanie z doświadczeń, ciągłe doskonalenie i budowanie w ludziach świadomości oraz poczucia sprawczości. Zorientowana na efekt końcowy kadra osiąga coraz to lepsze wyniki, a o przedsiębiorstwie możemy mówić jako o organizacji uczącej się.
Czym jest organizacja ucząca się?
Według Davida A. Garvina, byłego profesora Harvard University, organizacja ucząca się to taka, która jest biegła w osiąganiu celów przez wykonywanie zadań twórczych, zdobywaniu wiedzy i przekazywaniu jej dalej. Jeśli dodamy do tego umiejętne wyciąganie wniosków ze zdarzeń obecnych, co ma znaczący wpływ na usprawnianie zachowań ludzkich w organizacji, szczególnie w reakcji na zupełnie nową wiedzą i nowe doświadczenie, mamy do czynienia z kulturą organizacyjną, o jakiej mogą marzyć osoby zarządzające firmami. Cechą charakterystyczną organizacji uczącej się jest brak sztywnych zasad kierujących praktyką zarządzania czy też charakteryzujących metody i techniki, którymi powinno posługiwać się kierownictwo firmy.
Dlaczego każda firma powinna być organizacją uczącą się?
W dzisiejszej rzeczywistości biznesowej, ekonomicznej, społecznej czy nawet obyczajowej wszystko zmienia się w zawrotnym tempie. To, co teraz jest aktualne, jutro może przejść do lamusa. Zatrudnieni w organizacjach ludzie muszą aktualizować wiedzę niezbędną do wykonywania zadań czy realizacji celów. Mało jest umiejętności, które pracownicy muszą przyswoić „na zawsze”.
W zmieniającym się środowisku i kulturze organizacyjnej organizacji uczącej się ogromne znaczenie mają umiejętności ciągłego pogłębiania wiedzy i poszukiwania jej chociażby w internecie. Dlatego właśnie w organizacji uczącej się niesłychanie ważny jest stały dostęp do wiedzy, i to dla każdego członka organizacji.
Zobacz webinary w naszej firmie.
Schemat organizacji uczącej się jest ściśle powiązany z realizacją strategii innowacyjnej w firmie. Innowacje bowiem są konsekwencją zmian zachodzących w otoczeniu biznesowym, ekonomicznym, społecznym czy obyczajowym, a to przekłada się na rozwój przedsiębiorstwa. Są one kluczowe dla realizacji wszystkich zmian, usprawnień i udogodnień i dlatego są podstawowym warunkiem osiągnięcia sukcesu przedsiębiorstwa. Modernizacje mogą być zarówno kluczowym elementem tzw. strategii ofensywnej przedsiębiorstwa wchodzącego na nowe rynki, jak i defensywnym orężem dla firm już ustabilizowanych i dobrze prosperujących.
Cechy wyróżniające kulturę organizacyjną organizacji uczącej się
- Uczenie się na błędach – bez wypominania ich,
- Ciągły trening zatrudnionych pracowników i planowane szkolenia wg aktualnych potrzeb wynikających ze zmieniającego się otoczenia,
- Rozwój personelu na każdym szczeblu – w tym mentoring, coaching, tutoring,
- Decentralizacja i delegowanie uprawnień,
- Podejmowanie ryzyka,
- Zachęcanie pracowników do eksperymentowania,
- Częsty monitoring procedur działania,
- Poszukiwanie sposobów zwiększenia efektywności i skuteczności pracy wszystkich członków organizacji,
- Podejmowanie ważnych i kluczowych decyzji na podstawie faktów, a nie emocji i obaw,
- Ścisła komunikacja i współpraca zespołowa.
Kluczowym czynnikiem dla każdej organizacji uczącej się jest przywództwo oraz właściwe zarządzanie potencjałem ludzkim.
Zobacz nasze szkolenia z zarządzania.
Kompetencje warunkujące powstanie organizacji uczących się
Aby przekształcić jakąkolwiek firmę w organizację uczącą się, należy rozwinąć w niej następujące kompetencje:
- Myślenie systemowe – umiejętność postrzegania organizacji w sposób globalny, biorący pod uwagę wszystkie elementy składowe i zachodzące pomiędzy nimi zależności.
- Mistrzostwo osobiste – świadome samodoskonalenie wszystkich pracowników organizacji w danej specjalizacji, w sposobie pozyskiwania wiedzy. To dążenie do rozumienia wizji i kultury organizacyjnej przedsiębiorstwa, rozumienie przyszłości tej organizacji oraz wzięcie pełnej współodpowiedzialności za przyszłość organizacji i podejmowanie działań mających na celu rozwój przedsiębiorstwa.
- Modele myślowe – ukryte bądź nieuświadomione przekonania ograniczające, mające negatywny wpływ na zrozumienie otaczającej dane przedsiębiorstwo rzeczywistości. Jedynie analiza, zrozumienie i chęć doskonalenia poszczególnych pracowników mogą zadziałać pozytywnie i wpłynąć na ich wysoką efektywność, a w rezultacie na funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa.
- Malowanie wspólnej wizji przyszłości – wysoka umiejętność komunikacji, wzajemnego porozumienia się pracowników, wysoko rozwinięta umiejętność udzielania i korzystania z feedbacku, otwartego określania własnych oczekiwań i możliwości – w tym mocnych i słabych stron oraz wyznaczenie wspólnego dla wszystkich pracowników kierunku rozwoju organizacji. Jest to warunek konieczny do efektywnej realizacji wszystkich zadań i projektów.
- Zespołowe uczenie się – współpraca zespołowa na każdym szczeblu, wymiana poglądów i doświadczeń pomiędzy członkami zespołów. Prowadzi do szybszego rozwoju zarówno pojedynczych pracowników, jak i całej organizacji.
Kiedy przedsiębiorstwo staje się organizacją uczącą się?
Przedsiębiorstwo staje się organizacją uczącą się, gdy:
- doskonali się przez naukę,
- rozwija wiedzę poszczególnych pracowników,
- ma mechanizmy promujące nabywanie i rozpowszechnianie wiedzy,
- uważa każde nowe zadanie, projekt lub działalność za okazję do nauki,
- uczy się, w jaki sposób rozpowszechniać nowe idee, praktyki, procesy i procedury,
- uczy się, w jaki sposób doskonalić procesy, z którymi się styka lub na których pracuje,
- jest doskonałym obserwatorem otoczenia zewnętrznego i jest na nie otwarte.
Kultura organizacyjna organizacji uczącej się – pigułka wiedzy
Kultura organizacyjna organizacji uczącej się ciągle poszerza możliwości kreowania własnej przyszłości. W organizacji uczącej się należy pamiętać, że nigdy nie można powiedzieć: „Jesteśmy wzorową organizacją uczącą się”, gdyż organizacja ucząca się to jakby styl bycia zdrowej organizacji. Gdy ktoś z osób zatrudnionych w firmie z zadowoleniem stwierdzi, że jego firma stała się już doskonałą organizacją uczącą się, zaprzecza definicji tej organizacji.
W prawidłowo rozwijającej się organizacji uczącej się nigdy nie można powiedzieć: „Jesteśmy doskonali”. To również zaprzecza jej podstawowemu założeniu.
Organizacja ucząca się jest jak uprawianie dyscypliny, w której wciąż i wciąż doskonalimy się, ale w związku z tym, że nic nie jest stałe i dane raz na zawsze, w takiej kulturze organizacyjnej wszyscy muszą dbać o rozwój i doskonalenie na każdym etapie. Organizacja ucząca się to taka, która dzięki przytoczonemu podejściu zatrudnionych w niej ludzi łatwo adaptuje się do zmiennych warunków otoczenia.
To także organizacja, która jest wartościowa z punktu widzenia zatrudnionego w niej pracownika, ponieważ dba o jego rozwój, zapewnia mu doskonalenie się, nabywanie nowej wiedzy lub wysoką specjalizację. Istotnym elementem uczenia się w tak działającej kulturze organizacyjnej jest uzyskiwanie informacji zwrotnych dotyczących popełnianych błędów oraz wskazówek, w jaki sposób należy te błędy korygować.
Organizacja ucząca się – podsumowanie
Zdaniem Petera Senge’a, propagatora idei takiej kultury organizacyjnej, w organizacji uczącej się ludzie bardzo chętnie i w sposób ciągły poszukują i będą poszukiwać nowych możliwości osiągania oczekiwanych rezultatów. Będą także z wysoką motywacją tworzyć nowe wzorce niesztampowego myślenia i niestereotypowego działania oraz z zapałem rozwijać się w pracy zespołowej, bo dzięki temu stale się uczą, wymieniają doświadczeniem i są coraz bardziej pożądani na rynku pracy.
Organizacja ucząca się jest więc organizacją biegłą w realizacji każdego niemal zadania i jest organizacją przyszłości, w której chętnie będą poszukiwać pracy dobrzy pracownicy, nieobawiający się wyzwań i nadchodzących zmian.
