Czym jest inteligencja kulturowa
– Ci młodzi stażyści to mają nie po kolei w głowie!
– Jak możesz się dogadać z tym azjatyckim oddziałem – przecież oni nic nie rozumieją!
– Nowy kolega mówi, że ma ADHD i ciężko mu się skupić na spotkaniu – ja myślę, że jest po prostu leniwy!
Podobne wątpliwości pojawiają się na co dzień w głowach pracowników zróżnicowanych zespołów. Niektórzy z nich jednak po pierwszym szoku łatwo znajdują nić porozumienia – innym zajmuje to dłużej lub w skrajnych przypadkach nie potrafią tego zrobić, co prowadzi do konfliktów i izolacji. Ta zdolność do adaptacji jest wyuczalna, rozwijalna i mierzalna – nazywa się ją inteligencją kulturową.
Inteligencja kulturową (CQ) to miara zdolności pracownika do skutecznego działania w zróżnicowanym środowisku. Osoba inteligentna kulturowo potrafi zrozumieć, wyrazić swoje myśli i nawiązać skuteczną nić porozumienia z osobami z różnych środowisk. Inteligencja kulturowa mierzy sprawność działania z kolegami z innych krajów, ale także zdolność do współpracy na innych wymiarach różnorodności – na przykład z pracownikami odmiennymi wiekiem, płcią, wyznaniem czy nieneurotypowymi.
Jakie korzyści daje wysoka inteligencja kulturowa?
Osoba inteligentna kulturowo niekoniecznie jest najbardziej oczytana czy ma formalną wiedzę o różnych kulturach – zamiast tego potrafi szybko zrozumieć nieznane lub niejednoznaczne zachowanie. Umie rozpoznać i „wejść w buty” obcej osoby, by potem skutecznie zbudować most między „moim” i „obcym” punktem widzenia. Ta umiejętność jest skorelowana z inteligencją emocjonalną, ale nie pozostaje tylko na poziomie empatii. Zamiast tego osoba inteligentna kulturowo jest w stanie generalizować zachowania członków danej grupy i odpowiednio dobrać strategie komunikacyjne, by nawiązać porozumienie.
Korzyści z wysokiej inteligencji kulturowej obejmują:
- Sprawniejszą pracę w międzynarodowym środowisku
- Wzrost innowacji dzięki uwzględnianiu wielu odmiennych perspektyw
- Mniej pomyłek, sporów i konfliktów w zespole
- Lepszą atmosferę pracy w zespole, w którym wszyscy członkowie czują się włączeni
- Łatwiejszą adaptację do zmian i kryzysów dzięki większej elastyczności w myśleniu
- Lepsze poruszanie się w polityce dużych organizacji przekładające się na większą osobistą skuteczność
Jak rozwijać inteligencję kulturową?
Eksperci (m.in. dr David Livermore w książce „Leading with Cultural Inteligence” mówią o 4 kluczowych kompetencjach inteligencji kulturowej, które warto rozwijać:
- Motywacja – składają się na nią ciekawość i pewność siebie w interakcjach z odmiennymi osobami. Rozwijać ją można na przykład: świadomie poszerzając swoją bańkę społeczną o odmienne osoby, ucząc się nowych języków czy proaktywnie zgłaszając się do zawodowych projektów, które obejmują różnorodne zespoły.
- Wiedza – nie chodzi tu tylko o oczytanie w danej kulturze, ale też świadomość tego, jak kultury kształtują nasze zachowanie, jak różnią się gesty, zwroty etc. i do jest pomocne dla innych osób (jak na przykład fakt, że nadwrażliwość sensoryczna towarzyszy często neuroróżnorodności). Możemy ją poszerzać czytając książki, oglądając filmy i dokumenty, uczestnicząc w aktywnościach kulturalnych czy słuchając podcastów.
- Działanie – polega na umiejętności zaplanowania odpowiedniego działania w oparciu o wiedzę o odmiennych kulturach. Planując interakcje staraj się uruchomić empatię, reagować elastycznie na to, co się dzieje i przede wszystkim wyczulić zmysł obserwacji. Warto po interakcjach odnotować sobie co zadziałało, a co nie, by dalej doskonalić swoje umiejętności
- Odporność na trudności – tu szczególnie liczy się nasza reakcja na niepowodzenia kulturowe i porażki w komunikacji. Ta umiejętność obejmuje improwizację, kontrolę nad emocjami i językiem ciała i zadawanie otwartych pytań. Pomocne mogą być też warsztaty na których trener przekaże niezbędną wiedzę i pomoże ją przećwiczyć w bezpiecznym środowisku.
Jakie narzędzia będą pomocne?
Inteligencję kulturową można mierzyć testami, jak choćby Skala Inteligencji Kulturowej – ten test samooceny pomoże nam zorientować się, jak daleko jesteśmy na drodze naszej kulturowej kompetencji. Jeśli czujemy, że immersja kulturowa nas przerasta, warto sięgnąć po pomoc mentora lub coacha specjalizujących się w różnorodności kulturowej.
Jeśli szukamy narzędzia, które upraszcza różnice kulturowe i pozwala łatwiej wymieniać się potrzebami – testy osobowości DISC będą świetną pomocą. Te testy na podstawie milionów użytkowników z całego świata upraszczają różnice i potrzeby kulturowe do 4 typów. Wprowadzone jako narzędzie do zespołu, pozwalają dobrze ująć i indywidualne i kulturowe różnice wraz z konkretnymi wskazówkami do dalszych działań.
Oprócz tego przyda nam się również samoświadomość (zachęcamy do prowadzenia dziennika podsumowującego interakcje), regularny feedback od współpracowników i wsparcie „buddy’ego” z odmiennej kultury.
