zarządzanieWypalenie zawodowe – jak się przed nim uchronić?

Wypalenie zawodowe to stan długotrwałego wyczerpania fizycznego, psychicznego i emocjonalnego. Pracownik, który mu ulega, traci motywację i chęć do działania. Spada jego efektywność i skuteczność podejmowanych przez niego działań. Przestaje także odczuwać satysfakcję z dotychczas wykonywanej pracy. Czy istnieje sposób, by się przed tym uchronić?

Skąd się bierze wypalenie zawodowe?

Wypalenie zawodowe to poważny problem, który dotyka coraz większą liczbę pracowników, szczególnie w dobie odosobnienia wynikającego z pandemii. W czerwcu 2019 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wpisała wypalenie zawodowe do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób pod nr ICD-11, z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2022 roku.

Problem zwykle jest konsekwencją wystąpienia czynników, które leżą zarówno po stronie dotkniętego wypaleniem zawodowym pracownika, jak i po stronie firmy, która generuje presję czasu, podnosi i tak wysokie cele sprzedażowe, dąży do zwiększenia efektywności działań albo wpędza pracownika w rytm pracy powodujący znużenie.

Kto jest narażony na wypalenie zawodowe?

Problem wypalenia zawodowego może dotknąć każdego. Najbardziej narażeni na syndrom wypalenia zawodowego są pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze oraz wykonujący zawody wymagające kontaktu z ludźmi. Do najczęstszych wymienianych zawodów należą: handlowcy, pracownicy obsługi klienta, nauczyciele, trenerzy, pedagodzy, pielęgniarki, lekarze, psychologowie, doradcy personalni. 

Profilaktyka wypalenia zawodowego

Nie ulega wątpliwości, że profilaktyka jest lepsza niż leczenie. Specjaliści Growth Advisors radzą, by nauczyć pracowników skutecznej automotywacji w kilku kluczowych obszarach lub skorzystać z pomocy, np. prywatnych sesji z ekspertami.

O co i w jaki sposób zadbać, by uchronić się przed wypaleniem zawodowym?

• Warto ustalić i zaplanować rytm działań – zarówno dobowy, jak i tygodniowy, miesięczny i roczny.
• Istotne jest, aby zadać sobie pytania: Co ma dla mnie znaczenie? Co jest dla mnie ważne?
• Konieczne staje się rozpoznanie tzw. rozpraszaczy, czyli tego, co kradnie nam czas. Czas ów można i należy spożytkować również na przyjemności.
• Należy zaplanować wypoczynek i przyjemności – ustalić work-life balance.

Zachęcamy do przeczytania artykułu: Dlaczego warto inwestować w wellbeing pracowników?

Automotywacja – metoda na wypalenie zawodowe

Następnym obszarem, nad którym warto się pochylić, jest automotywacja. Trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, kiedy jesteśmy najbardziej efektywni i skuteczni. Tak oto znajdujemy swoją porę. Dalej nagradzamy siebie za każdy, nawet najmniejszy sukces. Dbamy o urozmaicanie wykonywanych czynności, szczególnie tych powtarzalnych, które mogę powodować efekt znudzenia. Docelowo zależy nam na przełamywaniu utartych schematów i poszerzaniu strefy komfortu. Szukamy czynników motywujących, które działają na zmysły: węch, wzrok. Finalnie dowiemy się, co wpływa na to, że nam się chce… po prostu chcieć.

Dodatkowo:

• Przyglądamy się krytykowi wewnętrznemu i szukamy odpowiedzi, z jakiego powodu sabotujemy swoje działania.
• Zastanawiamy się, co zrobić, aby wzmacniać wewnętrzną motywację.

Warto zapoznać się z ofertą szkoleń z wellbeingu.

Praca w odosobnieniu

Ostatnim obszarem do przepracowania są relacje w dobie pracy online lub hybrydowej. W tym obszarze profilaktyki w zakresie wypalenia zawodowego niezwykle istotne jest pochylenie się na trzema kwestiami:

• Jak relacje w ujęciu całościowym wpływają̨ na nasze samopoczucie?
• Jak budować, utrzymywać i wzmacniać relacje w czasie pandemii?
• Dobrze stworzyć mapę relacji na zasadzie świadomego wyboru – zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami.

Praca z domu czy dom w pracy? Koniecznością staje się znalezienie harmonii między pracą zawodową a życiem prywatnym. Należy te dwie strefy życia oddzielić grubą kreską i tym samym zadbać o dobrostan swój lub pracowników zatrudnionych w firmie – jeśli jest się osobą zarządzającą. Trzeba ustalić granice, które będą nieprzekraczalne, oraz zadbać o rytm dnia i rytuały z nim związane.

Właścicieli firm oraz osoby zarządzające zachęcamy do przeczytania artykułu: Zadbaj o wellbeing w firmie.

Dieta Mind przeciwko wypaleniu zawodowemu

Eksperci dietetyki zachęcają do stosowania diety Mind, która wpływa na odpowiednie odżywienie mózgu. Dieta Mind to sposób żywienia pozwalający na zachowanie sprawności i bystrości umysłu oraz spowolnienie starzenia się mózgu. Bazuje na założeniach podobnych do diety śródziemnomorskiej i diety DASH, które zostały uznane za jedne z najzdrowszych diet świata.

W diecie Mind zidentyfikowano 10 pokarmów, które nazwano „superfoods” dla zdrowia mózgu i które powinny być przyjmowane jak najczęściej. Wyróżniono również 5 rodzajów produktów, które wpływają na zdrowie mózgu niekorzystnie. 

10 rodzajów produktów polecanych w diecie Mind:

1. Zielone liściaste warzywa, np. jarmuż, szpinak, sałata, rukola, roszponka, kiełki brokułu, kiełki soczewicy, kiełki rzodkiewki, kiełki fasoli mung, rzeżucha. Zielone warzywa liściaste są niskokaloryczne i zawierają kwas foliowy, witaminę E, flawonoidy i karotenoidy. Proponuje się minimum 6 porcji w ciągu tygodnia.
2. Inne warzywa niewymienione wyżej. Powinny stanowić dodatek do niemal każdego posiłku. 
3. Owoce jagodowe takie jak borówki, jagody, truskawki, porzeczki, maliny, jeżyny. Są bogate w antyoksydanty, które chronią organy przed uszkodzeniem. Poza sezonem letnim można stosować owoce mrożone i suszone, np. jagody goji. Zaleca się też używanie dobrej jakości soków, np. z aronii, malin czy jeżyn. Owoce jagodowe powinny pojawiać się w jadłospisie co najmniej 2 razy w tygodniu.
4. Orzechy, np. włoskie, migdały, macadamia, pistacje, nerkowce, laskowe, które należy przyjmować w diecie Mind nie mniej niż w 5 porcjach tygodniowo. Orzechy zawierają witaminę E chroniącą mózg. Najzdrowsze są orzechy świeże i suszone.
5. Oliwa z oliwek do wykorzystania w potrawach zarówno na zimno, jak i na ciepło. Najzdrowsza jest oliwa extra virgin w ciemnej butelce. 
6. Pełnoziarniste zboża w postaci płatków owsianych, kaszy gryczanej, brązowego ryżu, pełnoziarnistego makaronu czy razowego chleba. Węglowodany są niezbędnym elementem zdrowej diety, a wybór produktów pełnoziarnistych to najlepszy wybór węglowodanowy. Eksperci w zakresie diety Mind zalecają ich dzienne spożycie w minimum 3 porcjach.
7. Tłuste ryby morskie są najważniejszym źródłem kwasów omega 3 – EPA i DHA. Najzdrowsze to łosoś, makrela, tuńczyk, sardynki. Tłuste ryby morskie powinno się spożywać nie mniej niż raz w tygodniu.
8. Rośliny strączkowe będące jednym z najważniejszych źródeł żelaza i wapnia zawierają też duże ilości mikro- i makroelementów. Powinno się je jeść nie mniej niż 3 razy w tygodniu. Szczególnie poleca się fasolę, groch, soczewicę czerwoną, soczewicę zieloną, soczewicę czarną, soję, ciecierzycę i wszelkie przetwory na bazie strączków, np. tofu, hummus czy napoje sojowe.
9. Drób jako cenne źródło białka, żelaza i witamin z grupy B. Powinien pojawić się w zdrowej diecie Mind 2 razy w tygodniu w postaci duszonej, gotowanej i pieczonej. 
10. Wino czerwone – zalecana jest lampka czerwonego wina codziennie. Podobne właściwości ma sok z czarnej porzeczki, granatu, aronii lub aceroli.

5 rodzajów produktów, których dietetycy nie polecają w diecie Mind:

1. Czerwone mięso – nie powinno się przekraczać 4 porcji mięsa czerwonego tygodniowo.
2. Masło i margaryna – nie powinno się spożywać więcej niż łyżkę dziennie. Eksperci diety Mind zalecają używanie oliwy z oliwek jako głównego źródła tłuszczu, nawet do kanapek. 
3. Sery żółte, topione i pleśniowe – niezbędne diecie Mind jest ograniczenie spożycia tych serów do porcji tygodniowo. Wyjątkiem jest ser biały. 
4. Słodycze i wypieki – dietetycy zalecają ograniczenie spożycia.
5. Fast food i produkty smażone – ten typ posiłków nie powinien pojawiać się w diecie częściej niż raz w tygodniu.

Sztuka wypoczynku w profilaktyce wypalenia zawodowego

Warto się zastanowić, co zrobić, żeby odpoczynek był efektywny. Co sprawia nam przyjemność i przynosi prawdziwy relaks. Kiedy poznamy odpowiedź, powinniśmy się tego trzymać. Uwaga! Odpoczynek to nie tylko wakacje, ale także przerwy od pracy i w pracy. To czas, który ma służyć regeneracji.

Dobrze zrobić listę nieskutecznych sposobów odpoczywania i uświadomić sobie, z jakiego powodu oddajemy się takim czynnościom, a finalnie zacząć je eliminować. Relaks i czas wolny od pracy warto planować. Nie zapominajmy o work-life balance!

Oswojenie stresu i siła oddechu

Skąd się bierze stres? Jak wyeliminować go z codzienności? Warto sprawdzić, czy jest to stres wzmacniający, mobilizujący do działania, czy raczej paraliżujący. O podstępnym działaniu stresu będziemy jeszcze pisać w innych artykułach. Podpowiemy, jakie są szybkie metody rozpuszczania stresu. Przykładowo w stresie niebagatelną rolę pełni oddech. Jest to element, na który mamy wpływ. Możemy nauczyć się wykorzystywać oddech do kontrolowania emocji.

W artykule o stresie będziemy pisać o:

• sile oddechu,
• 5 korzyściach świadomego oddechu,
• prostych technikach oddechowych, które można wykorzystywać w chwilach stresu,
• budowaniu nawyków, które są ważne w oswojeniu oddechu i stresu.

Zachęcamy do śledzenia bloga Growth Advisors.

Emocje, potrzeby, oczekiwania

Aby panować nad emocjami, najpierw trzeba je sobie uświadomić i nadać im nazwy, znaleźć źródła. Ważna jest wiedza, do czego służą i jaką tarczą ochronną są dla nas w niesprzyjających okolicznościach. Dzięki uświadomieniu sobie, jakie nosimy emocje, czy są przyjemne, czy nieprzyjemne, oraz odkryciu, o czym informują w danym momencie i jak ich słuchać, będziemy potrafili lepiej rozumieć siebie i to, co nas spotyka. W rezultacie o wiele szybciej sięgniemy po pomoc lub samodzielnie zareagujemy w przypadku wystąpienia symptomów wypalenia zawodowego.

Ale to nie wszystko, bo poza emocjami są jeszcze potrzeby i oczekiwania. Jeśli określimy je, nauczymy się rozpoznawać i komunikować, staniemy się otwarci na potrzeby współpracowników. To pozwoli nam dostrzegać ważne zachowania i reagować w przypadku wystąpienia objawów zniechęcenia czy pierwszych symptomów wypalenia u innych.

Nazwijmy swoje potrzeby. Poznajmy strategie zarządzania nimi. By opanować tę sztukę, na początek warto skorzystać z pomocy eksperta. Specjalista z zespołu Growth Advisors zada właściwe pytania i pomoże odkryć potrzeby, nawet nieuświadomione. Zapraszamy do kontaktu!