Wypalenie zawodowe to nic innego jak stan psychiczny będący reakcją obronną organizmu na przewlekły stres związany z wykonywana pracą. Sposoby radzenia sobie z wypaleniem zawodowym są różne. Obejmują także przechodzenie na urlop zdrowotny, niekiedy długotrwały. Jak firma może zadbać o pracowników, by przeciwdziałać wypaleniu?
Czym jest wypalenie zawodowe i jakie są jego symptomy?
Według Christiny Maslach, amerykańskiej psycholog społecznej i emerytowanej profesor psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, jednej z najsłynniejszych badaczek wypalenia zawodowego, zjawisko to ma trzy wymiary:
- emocjonalny, w którym występuje wyczerpanie objawiające się nadmiernym pesymizmem, wzmożonym napięciem i drażliwością, co w efekcie prowadzi do obniżonej aktywności, zniechęcenia do pracy i permanentnego zmęczenia,
- interpersonalny, w którym osoba dotknięta wypaleniem zawodowym ma zmienione odczuwanie samej siebie. Zmieniają się odczucia względem tego, co się dzieje, oraz względem ciała i emocji. Pojawiają się nieuzasadnione podważanie i nieuznawanie wartości oraz norm obowiązujących w danym środowisku. Taka postawa powoduje mniejszą wrażliwość na innych, co z kolei prowadzi do budowania sztucznego dystansu i powierzchowności w kontaktach międzyludzkich,
- poznawczy, dotyczący obniżonego poczucia w zakresie sprawczości, co w rezultacie prowadzi do niezadowolenia z pracy i rezultatów, mniejszego poczucia skuteczności i efektywności podejmowanych działań, utraty wiary w siebie i swoje możliwości, poczucia marnowania czasu.
Wypalenie zawodowe przynosi negatywne skutki nie tylko osobie, która jest nim dotknięta, ale również firmie, ponieważ odbija się na efektywności i skuteczności pracownika. Wypalenie zawodowe sprzyja częstym nieobecnościom z powodu L4, a czasem rezygnacji z pracy.
Co sprawia, że ludzie wypalają się zawodowo?
Na wystąpienie wypalenia zawodowego mogą mieć wpływ przyczyny wewnętrzne, czyli osobowość danego człowieka, niska samoocena, niski próg odporności na sytuacje stresowe, nadmierna wrażliwość lub zbytni perfekcjonizm, albo zewnętrzne, związane z miejscem pracy, wykonywanymi czynnościami czy zbyt szybko pojawiającymi się zmianami w otoczeniu biznesowym.
Nie można wskazać jednego czynnika czy też jednej przyczyny, które są odpowiedzialne za wystąpienie u danej osoby wypalenia zawodowego. Warto natomiast mieć na względzie listę czynników sprzyjających wypaleniu zawodowemu. Wspomniana już Maslach wymienia:
- długotrwały stres,
- przeciążenie obowiązkami,
- nadmierną presję czasu,
- gonitwę za wysokimi wynikami,
- ciągłą rywalizację w miejscu pracy,
- niemożność podołania wyznaczonym obowiązkom,
- brak wsparcia ze strony przełożonych i współpracowników,
- monotonię w wykonywanych obowiązkach,
- konflikty ze współpracownikami i przełożonym,
- brak możliwości rozwoju zawodowego w przypadku dużych ambicji,
- brak efektu działań mimo dużego nakładu pracy,
- brak harmonii między pracą a życiem osobistym,
- brak odpoczynku,
- brak dystansu.
Jak wypalenie zawodowe wpływa na zdrowie psychiczne, fizyczne i sposób funkcjonowania pracownika?
Objawy wypalenia zawodowego wpływają na wszystkie obszary życia dotkniętego nim człowieka.
Wpływ wypalenia zawodowego na zdrowie psychiczne:
- obniżony nastrój,
- znużenie i zmęczenie,
- niezadowolenie z wykonywanej pracy,
- dystans do ludzi,
- brak lub ograniczenie zaufania,
- poczucie osamotnienia i niezrozumienia,
- brak celów życiowych i zawodowych – zarówno tych krótko-, jak i długoterminowych,
- ciągłe obwinianie się,
- niska samoocena,
- bezsilność,
- negatywne myśli,
- w stanach krytycznych myśli lub wręcz próby samobójcze.
Wpływ wypalenia zawodowego na zdrowie fizyczne:
- permanentne zmęczenie,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia łaknienia,
- spadek libido,
- nadużywanie używek,
- zaniedbywanie aktywności fizycznej,
- bóle somatyczne,
- obniżona odporność,
- skłonność do płaczu i popadania w stany obniżonego nastroju.
Stan psychiczny i fizyczny mają bezpośrednie przełożenie na stan emocjonalny dotkniętego wypaleniem zawodowym człowieka. Pojawiają się:
- agresja,
- brak podtrzymywania relacji międzyludzkich,
- niechęć do pracy,
- brak umiejętnej organizacji pracy,
- brak umiejętności zarządzania sobą w czasie,
- emocjonalne podejmowanie decyzji,
- negatywne nastawienie do współpracowników i przełożonych,
- trudności w wyrażaniu opinii,
- negowanie zmian,
- spoglądanie na zegarek w pracy,
- częste korzystanie z L4.
Jak pogłębiający się syndrom wypalenia u pracowników rozbija efektywność organizacji?
Z doniesień Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że w zastraszającym tempie rośnie liczba zwolnień z powodu wypalenia zawodowego. Większość to zwolnienia związane z chorobami psychicznymi powodowanymi właśnie wypaleniem zawodowym. Stres w miejscu pracy – i to nie mobilizujący, lecz demobilizujący – implikuje znaczne koszty związane z absencją. Przekłada się także na zwiększoną rotację, konieczność rekrutowania nowych pracowników, ciągłe szkolenia wstępne.
Uwaga! Według danych Chartered Institute of Personnel and Development koszty związane z pozyskaniem i wdrożeniem nowego pracownika, zwiększone dodatkowo o koszty wynikające z jego mniejszej efektywności w pierwszych miesiącach pracy, sięgają nawet sześciokrotnej pensji jednego nowo zatrudnionego pracownika. Dlatego zamiast ponosić tak duże wydatki, lepiej wdrażać systemy zapobiegające.
Co robić, a czego nie robić, aby skutecznie wdrożyć profilaktykę przeciw wypaleniu zawodowemu w organizacji
Świadomy pracodawca w dzisiejszych czasach to taki, który dba o samozadowolenie pracowników. Powinien obserwować ludzi na wszystkich stanowiskach i starać się eliminować negatywne czynniki, które sprzyjają wystąpieniu wypalenia zawodowego. Dobry pracodawca to także taki, który motywuje, wspiera, słucha i zachęca do odważnego komunikowania oczekiwań i problemów.
Firmy, które już starają się uniknąć wystąpienia tego zjawiska, wspierają hobby pracowników przez różnego rodzaju benefity, zachęcają do dzielenia się pasjami, rozbudzając tym samym pasję wśród koleżanek i kolegów. Wiele firm w pandemii zdecydowało się na dodatkową formę benefitów w postaci możliwości skorzystania z tzw. mental health. To istotny krok w walce z wypaleniem zawodowym. Najważniejsza jest jednak harmonia między pracą a życiem prywatnym oraz wypoczynek po pracy, który ma służyć m.in. rozładowaniu napięcia czy stresu – głównych przyczyn wypalenia zawodowego.
Warto przeczytać: Dlaczego warto inwestować w wellbeing pracowników?
Przez wypoczynek rozumiemy:
- wyznaczanie granic między życiem prywatnym i zawodowym,
- regularny remanent kondycji i własnych możliwości,
- dbanie o swoje przyjemności,
- regenerację,
- odpowiednią dietę,
- dobry sen.
Świadomy pracodawca ma do dyspozycji mnóstwo wariantów pomocy i możliwości, aby wesprzeć pracowników w ich dobrostanie. Ważne, by nie był to jednorazowy zryw, lecz planowe działanie.
Z jakich form wsparcia można skorzystać we współpracy z Growth Advisors?
Każda złotówka wydana na pracownika w celu zapobiegania skutkom wypalenia zawodowego przynosi zwielokrotnione korzyści. Według źródeł WHO zaledwie 1 dolar wydany na programy służące wspieraniu zdrowia psychicznego pracowników przynosi aż 4 dolary zwrotu z inwestycji w postaci obniżonej absencji i zwiększonej produktywności pracowników.
Eksperci Growth Advisors pomagają organizacjom w zapobieganiu skutkom wypalenia zawodowego lub niwelują negatywne skutki tam, gdzie już się ono pojawiło. Prowadzimy celowane webinary i warsztaty związane z wellbeingiem dla firm. Nasze szkolenia prowadzone przez wysokiej klasy ekspertów z różnych dziedzin służą wzmocnieniu odporności psychicznej i pomagają w umiejętny sposób zarządzać emocjami, stresem, decyzjami zawodowymi. Proponujemy także coachingi indywidualne lub grupowe, które pozwalają na pracę z samym sobą i nad indywidualnymi celami. Takie sesje uczą wiary w swoje możliwości i wzmacniają coachee.
> Oferta przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu <
Eksperci Growth Advisors wspierają zarówno kadrę menedżerską, jak i działy HR w opracowaniu całych procesów zmierzających do walki z wypaleniem zawodowym. Indywidualna praca z liderami, konsultacje i warsztaty rozwojowe zwiększają kompetencje najważniejszych osób w firmie w zakresie przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu.
Nie mamy wątpliwości, że doświadczenie specjalistów Growth Advisors oraz działania opracowane zgodnie z potrzebami każdej zgłaszającej się do nas firmy przełożą się na niedopuszczenie do negatywnych skutków wypalenia zawodowego. Z naszych obserwacji wynika, że coraz więcej firm zgłaszających się po pomoc zauważa, jak ważny jest to temat, i stara się zadbać o zdrowie psychiczne pracowników. Eksperci Growth Advisors, którzy od początku istnienia firmy stawiali na dobrostan w organizacjach, wysoko oceniają świadome starania zarządów i liderów w organizacji, zmierzające do budowania współodpowiedzialności za odporność zarządzanych przez siebie pracowników.
Zapraszamy do kontaktu w celu uzyskania szczegółów i dopasowania oferty do Państwa potrzeb i oczekiwań.
