W ostatnim czasie możemy odnieść wrażenie, że świat zmienia się szybciej niż kiedykolwiek. Ewolucja techniczna, automatyzacja, sztuczna inteligencja ani wykorzystywanie dronów w różnych dziedzinach życia i biznesu nie są już wątkami science-fiction. Pracujemy więcej, szybciej i wciąż brakuje nam czasu. Problemy, z którymi przyszło nam się mierzyć, zwykle są skomplikowane i zdarza się, że nie wiemy, w którym kierunku podążać, by sobie z nimi poradzić.
To wszystko oznacza, że żyjemy w świecie VUCA.
Co oznacza VUCA?
Termin VUCA został stworzony przez armię amerykańską do określania specyfiki rzeczywistości wojennej. Żołnierzom wyznaczano jedynie krótkofalowe cele. Nie można było planować niczego długofalowo, gdyż nie dało się przewidzieć wydarzeń podczas działań wojennych. Kluczowe stało się wyrobienie umiejętności szczegółowego obserwowania obecnej sytuacji i właściwego reagowania. W efekcie rozwijać zaczęto kompetencje miękkie – rozumiane jako najważniejsze kompetencje przyszłości.
VUCA to nic innego, jak świat ZMIENNOŚCI, NIEPEWNOŚCI, ZŁOŻONOŚCI I NIEJEDNOZNACZNOŚCI. To klucz do 4 rewolucji przemysłowej i świata, w którym znaczenie będą miały zupełnie inne kompetencje – kompetencje przyszłości związane z rozwojem osobistym. Przeczytać o tym możecie Państwo w artykule pt. Zmiana charakteru rynku pracy.
Czwarta rewolucja przemysłowa & świat VUCA
Rozbierzmy określenie VUCA na części pierwsze. Co dokładnie oznacza?
- Volatility – Zmienność – Charakter i dynamika zmian oddziałujących na organizację oraz czynniki mające wpływ na te zmiany. Zmiany nie mają już jednorodnego, przewidywalnego wzorca. Możemy jednak stwierdzić, że są nagłe.
- Uncertainty – Niepewność – Trudność w przewidywaniu zarówno przyszłych zdarzeń, jak i ich tempa. To z kolei prowadzi do pojawiania się u ludzi lęku i niepokoju.
- Complexity – Złożoność – Zmiany, o których mowa, są szybsze niż kiedykolwiek, a zasięg jest globalny. To przekłada się na gospodarkę, nastroje społeczne i w rezultacie biznes. Złożoność oznacza również połączenie wielu zjawisk i informacji. Ludzie zatrudnieni w firmach mają dostęp do wiedzy, której nie są w stanie szybko przetworzyć i przyswoić.
- Ambiguity – Wieloznaczność – Konieczne stało się rozwijanie innych niż do tej pory kompetencji. W chwili obecnej liczy się już nie perspektywa rozumu czy logiki. Teraz znaczenie odgrywają tzw. kompetencje miękkie i inteligencja emocjonalna.
Czy należy bać się czwartej rewolucji przemysłowej?
Zmiennych, które kształtują nasze myślenie o rynku pracy, jest wiele. Warto zrozumieć, co dzieje się obecnie, aby wiedzieć, co przyniesie niedaleka przyszłość. Akceptacja nadchodzących zmian i tym samym adaptacja do nowego charakteru pracy będzie łatwa, jeżeli organizacja właściwie się przygotuje.
Nasza firma wspiera organizacje w projektowaniu zmian i pomaga w ich wdrażaniu. Nasi eksperci diagnozują strategiczne obszary po to, by dobrać odpowiednie rozwiązania. Wówczas 4 rewolucja przemysłowa, powiązana ściśle z rozwojem nowych technologii i rozwojem osobistym pracowników, otworzy przed Wami nowe szanse i możliwości.
Czynniki mające wpływ na nowy rynek pracy
Wyróżniamy cztery grupy czynników, które wpływają na świat i rynek pracy:
- Technologiczne
- Społeczne
- Środowiskowe
- Ekonomiczno-społeczne
A) Szybki postęp w dziedzinie technologii a czwarta rewolucja przemysłowa
W czasie pracy korzystamy z aplikacji, komunikatorów, zamkniętych grup. Wiele organizacji wykorzystuje rozwiązania chmurowe. Rośnie liczba procesów całkowicie zautomatyzowanych. Internet dostępny jest już nawet w małych miasteczkach, wsiach czy najdalszych zakątkach świata. To wpływa na organizację miejsca i czasu pracy poszczególnych pracowników, departamentów i całych firm. Nikogo zatem nie dziwi fakt, że najważniejszym czynnikiem zmieniającym rynek pracy jest postęp w dziedzinie technologii, informatyki i cyfryzacji. Nadeszła czwarta rewolucja przemysłowa!
B) Czynniki społeczne a czwarta rewolucja przemysłowa
Zmiany społeczno-ekonomiczne, przede wszystkim demograficzne, już w tej chwili mają, a w przyszłości będą miały jeszcze większe znaczenie na funkcjonowanie rynku pracy. Rozwój w dziedzinie medycyny, zmiana diety czy powszechny dostęp do edukacji wpłynęły na długość i jakość życia. Coraz więcej osób pozostaje aktywnymi zawodowo do późnej starości.
W efekcie w jednej organizacji pracuje wiele różnych pokoleń – o różnych potrzebach i wartościach. Dla osób zarządzających ogromnym wyzwaniem stanie się pogodzenie oczekiwań tak różnych pokoleń. Kluczem jest rozwijanie innych kompetencji niż dotychczas. Te kompetencje przyszłości to kompetencje miękkie.
C) Czynniki środowiskowe a 4 rewolucja przemysłowa
W XIX wieku w miastach żyło około 2,4% populacji świata. Obecnie szacuje się, że do 2030 r. liczba ta zwiększy się do 60%, a do 2100 osiągnie aż 84%. Jednocześnie eksperci z Uniwersytetu Oksfordzkiego szacują, że do 2030 r. zniknie 47% obecnie istniejących zawodów. Prawie połowa ankietowanych pracodawców przewiduje, że do 2022 r. automatyzacja doprowadzi do zmniejszenia zatrudnienia.
Z jednej strony w błyskawicznym tempie powiększają się metropolie, gdyż to właśnie w nich większość firm buduje siedziby. Z drugiej strony rosnący odsetek samochodów w rodzinach, a co za tym idzie mobilność ludzi, cyfryzacja czy możliwość pracy zdalnej powodują iż coraz więcej pracowników może wykonywać te same obowiązki z dowolnego miejsca – także z domu.
D) Czynniki ekonomiczno-polityczne a 4 rewolucja przemysłowa
W ostatnim okresie popularnością cieszy się tzw. ekonomia współpracy. Polega na współdzieleniu i współużytkowaniu rozwiązań w różnych obszarach życia. Przykładem mogą być:
- udostępnianie mieszkania lub pokoju na wakacje – Couchsurfing
- udostępnianie miejsca w aucie przy podróżach – BlaBlaCar
- korzystanie z tego samego profilu do słuchania muzyki czy oglądania filmów – Spotify, Netflix, Player
- współfinansowanie projektów biznesowych – PolakPotrafi
Nie można tu także pominąć narastających nierówności społecznych w zakresie różnic dotyczących dochodów, wiedzy, wyuczonych kompetencji czy stanu zdrowia. Z raportu Sustainable Development Goals 2015–2030 wynika, że więcej niż 75% populacji w krajach rozwijających się żyje w społeczeństwie, w którym dochód jest mniejszy, niż było to w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Ogromne znaczenie ma również kryzys imigracyjny, oddziałujący lokalnie i globalnie na liczbę miejsc pracy.
Przyszłość rynku pracy a czwarta rewolucja przemysłowa
Zmiany na rynku pracy są nieuchronne. Należy jednak pamiętać, że zmiany te będą efektem oddziaływania wielu opisanych wyżej czynników. Trudno wskazać, który stanie się główną przyczyną, a który jedynie elementem. Jednego eksperci są pewni: rozwój nowych technologii, automatyzacja, cyfryzacja, sztuczna inteligencja, zmiany klimatyczne, społeczne i demograficzne w znaczący sposób zmienią kształt pracy i myślenia o niej.
Idea tworzenia scenariuszy przyszłości dopuszcza, że nie zawsze muszą się spełniać w zakładanej pierwotnie wersji. Natomiast takie scenariusze będą pomagały zarządzającym w firmie zrozumieć zmianę i przygotować się do niej w najlepszy możliwy sposób. Świadomość nadchodzących zmian i dostrzeżenie w sposób usystematyzowany poszczególnych czynników wpływu ułatwi dobrze przygotowanym organizacjom odnalezienie się w nowej rzeczywistości.
Zachęcamy do tego, by razem z nami współtworzyć czwartą rewolucję przemysłową, przyszłość pracy i nowoczesne myślenie o niej. Dlaczego? Ponieważ chodzi o to, by to właśnie od Państwa zależał ostateczny kształt i to na Waszych warunkach przebiegał proces zmian.
